Station Buinen

Gewijzigd: j:15-10-2023

Inhoud:	Links:
Gegevens station Exploitatie Gebouwen Emplacement Spoorweghaven Personeel Gegevens plaats	Voormalige exploitanten: Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen (MESS) Nederlandse Spoorwegen, voorheen Nederlandsche Spoorwegen (NS) Voormalig aansluitend vervoer: Borgerder Autobus Dienst Onderneming(BADO)

Gegevens station

Afkorting:	Bnn
Positie:	km 92,705, linkerzijde
Adres:	Stationsstraat

Exploitatie

Geopend als station aan de spoorlijn Zwolle - Stadskanaal.

	Geopend:	Gesloten:
Personenvervoer:	1 november 1905 24 juni 1940	2 oktober 1938 24 november 1940
Goederenvervoer:	1 november 1905 4 augustus 1941 8 oktober 1945	31 oktober 1938 24 september 1942 1 januari 1964

Gebouwen

Stationsgebouw

Stationsgebouw van het type NOLS 3e klasse. Aan de noordzijde bevindt zich een kleine houten goederenbergplaats. Het stationsgebouw is aanbesteed met bestek NOLS-25. De goederenloods is in de jaren 1912 / 1913 vergroot en voorzien van een tweede schuifdeur aan zowel de perron- als straatzijde. De goederenloods krijgt daarbij een nuttige interne lengte van 10,5 meter. De diepte van de goederenloods blijft onveranderd 4,0 meter. Tussen de beide schuifdeuren wordt tevens een raam geplaatst. In de loop der tijd is de straatzijde van het stationsgebouw wit geplamuurd.

Na het sluiten van het goederenverkeer is het stationsgebouw nog enige tijd blijven staan. De slopershamers slaan toe in februari en maart 1961. Op 5 maart 1961 liggen alleen de raamkozijnen en een paar stapels planken op het voormalige perron. Een deel van het steenafval is op dat moment al afgevoerd.

Stationsgebouw van de straatzijde gezien na de uitbreiding van de goederenloods. Tussen de bomen staat het nevengebouw.

Stationsgebouw van Buinen gezien vanaf de straatzijde. Het stationsgebouw is aan deze zijde wit geplamuurd. Ansichtkaart Drents Archief, fotonr. DM0204012805, geen datering.

Nevengebouw

Het nevengebouw is aanbesteed met bestek NOLS-25. Het nevengebouw staat aan de rechterkant van het stationsgebouw gezien vanaf de straatkant. Het nevengebouw is van het kleine type zonder uitbouw voor treinpersoneel. Het nevengebouw is in de loop der tijd afgebroken. Rondom het nevengebouw staan diverse bomen en struiken, waardoor nevengebouw zeker in de zomer als er bladeren aan de bomen en struiken zitten vanaf straat nauwelijks zichtbaar is.

Nevengebouw zoals dat bij het station Buinen wordt gebouwd. Tekening R. van Wissen.

Station Buinen met op de voorgrond het nevengebouw gezien vanaf de toegangsweg. Tussen nevengebouw en stationsgebouw staat de bergplaats. De toegangsweg is in slechte staat van onderhoud. Ansichtkaart uitgegeven door Eerelman, afbeelding gemaakt voor of rond 1913.

-

Bergplaats voor ploeggereedschap

Tussen stations- en nevengebouw wordt in 1906 een houten bergplaats gebouwd. Deze bergplaats is inmiddels afgebroken. Zie ook de foto van het nevengebouw.

Emplacement

Buinen

Bij de opening van het baanvak Coevorden - Gasselternijveen heeft Buinen het standaard NOLS-emplacement met 2 perrons, maar zonder doorgaand kruisspoor. De goederenfaciliteit ligt ten noorden van het stationsgebouw. De los- en laadweg heeft een lengte van 80 meter. De trein richting Coevorden moet na het kruisen van een tegentrein achteruit rijden om zijn weg over het hoofdspoor te kunnen voortzetten. Tevens is er een aansluiting naar de spoorweghaven ten zuiden van het station. De aansluiting van het havenspoor ligt ten noorden van het stationsgebouw en bestaat uit een wisselverbinding met het spoor uit Gasselternijveen. Het havenspoor loopt langs het station en vandaar parallel aan het spoor naar Coevorden richting de spoorweghaven. Oorspronkelijk is er bij de spoorweghaven maar een spoor voorzien. Als optie staat het 2e havenspoor al wel op de bestektekeningen aangegeven. Tevens is er een optie voor 2 overloopwissels bij de haven. Deze overloopwissels tussen de beide havensporen zijn nooit aangelegd.

Begin jaren 10 van de 20e eeuw wordt het emplacement verder uitgebreid. Er komt een normaal kruisspoor. Er verschijnt in 1911 zelfs een derde perron. Parallel aan het havenspoor komt een 2e goederenspoor te liggen.

In 1928 komt er elektrische verlichting op het station. Een gedeelte van het eerste perron wordt voorzien van een tegelbestrating. Bij de overweg komen overwegstoplantaarns.

In 1935 wordt het derde perron verwijderd zonder het verloop van de sporen aan te passen. Op 10 mei 1936 loopt het emplacement door hevige regenval onder water. Het herstel van de schade kost de spoorwegen NLG 549,88.

Goederentrein met een locomotief van de NS-serie 2400 op het emplacement van Buinen. Aan de voorkant de locomotief staan 2 open goederenwagens type E. Vermoedelijk worden ze beladen met aardappels. Achter de locomotief staat minimaal ook nog 1 goederenwagen. Foto P. van Rooijen, zomer 1961.

De losplaats Buinen bij km 92,7 met het wissel naar het spoor langs de losweg. De blikrichting is noord. Collectie NVBS-Railverzamelingen, Foto R. Ankersmit, 5 maart 1961.

Na de Tweede Wereldoorlog is slechts een eenvoudig emplacement overgebleven. Bestaande uit het voormalige doorgaande spoor en een goederenspoor. Het goederenspoor is aan beide zijden aangesloten op het doorgaande spoor zodat de locomotief kan omlopen. Tevens bezit het goederenspoor aan beide kanten nog een kort kopspoortje voor het parkeren van goederenwagens. De laatste jaren vindt er onder anderen transport van boomstammetjes plaats. De beide overgebleven kopsporen worden tussen 1950 en 1953 verwijderd. Na het emplacement loopt het spoor nog 400 meter verder om te eindigen bij kilometer 92,290.

Volgens een lijst van de Nederlandse Spoorwegen uit 1960 maken de firma's A. van Put houthandelaar uit Apeldoorn en C. Steenbergen uit Exloo gebruik van de emplacement. De firma A. van Put verkoopt diverse soorten hout en later ook houten heipalen. Als adres gebruikt de firma emplacement Buinen. Enkele maanden na de beëindiging van de exploitatie worden de rails in 1964 door de spoorwegen verwijderd.

Advertentie van de firma A. van Put in het Nieuwsblad van het Noorden van 8 april 1953. De firma is gevestigd op het emplacement van Buinen.

Op de weg met bomen lag voorheen het emplacement van Buinen. Rechts van de weg stond het stationsgebouw. In de verte de voormalige spoorweghaven. Foto R. van Wissen, 26 juni 2021.

Spoorweghaven

In Buinen is een spoorweghaven aanwezig. De spoorweghaven is in feiten het eind van de Zuider Hoofdvaart. Oorspronkelijk loopt de Zuider Hoofdvaart nog een tiental meters verder naar het westen. Het gedeelte, dat bij de aanleg van de NOLS westelijk van de spoorlijn dreigt te komen, wordt gedempt. Het uiteinde wordt omgevormd tot een haven met kades. De spoorweghaven ligt ten zuiden van het stationsgebouw. De Staatsspoorwegen breiden de faciliteiten in 1907 reeds uit met een steiger en een kraan. In 1913 breiden de Staatsspoorwegen nogmaals de capaciteiten van de spoorweghaven uit. De werkzaamheden omvatten het uitbreiden van de haven, het leggen van sporen en wissels en het verlengen van de los- en laadweg.

Restant van het emplacement van Buinen, gezien vanuit de richting Exloo. Op het spoor staat een goederentrein. Rechts is het water van de voormalige spoorweghaven te zien. Foto P. van Rooijen, zomer 1961.

De opnieuw gegraven spoorweghaven in Buinen. Foto W. Mensinga, 2007.

Na de Tweede Wereldoorlog is het spoor ter hoogte van de spoorweghaven verwijderd. In 1977 is de oorspronkelijke spoorweghaven gedempt.

In 2005 heeft de gemeente Borger, waar Buinen onder valt, de spoorweghaven weer uitgegraven. Rond de spoorweghaven is een wandelpad aangelegd met enkele bankjes. Aan het begin van het wandelpad heeft de gemeente een herdenkingsbord geplaatst, waarop belangstellenden de geschiedenis van de spoorweghaven kunnen lezen.

Bij de opnieuw gegraven spoorweghaven heeft de gemeente een bord geplaatst met een uitleg over de geschiedenis. Foto W. Mensinga, 2007.

-

Personeel

Op het station van Buinen hebben een groot aantal mensen gewerkt. Hieronder staat een overzicht van diverse personen en functies zover bij de auteur bekend, gebaseerd op de overzichten uit "Het Utrechts Archief" en publicaties in kranten en boeken. Het overzicht is niet compleet en zal waar mogelijk worden aangevuld. De personen zijn ingedeeld naar de laatste functie die ze op het station Buinen hebben vervuld.

Functie:	Van:	Tot:	Naam:	Opmerking:
Stationschef 4e klasse	01-11-1905	15-06-1906	A.M. Brakman (Adriaan Mattheus)	Afkomstig uit Goes, vertrekt naar Krabbedijke.
Stationschef 4e klasse	01-07-1906	30-09-1906	Th.M. van Wijk (Theodoor Marinus)	Afkomstig uit Breuekelen. Vertrekt op 1 oktober 1906 naar Tegelen, slechts 3 maanden in Buinen geweest.
Stationschef 4e klasse	01-11-1906	28-02-1910	H.F. Eekelaar (Henri Francois)	Voorheen Klerk - telegrafist te Gilze Rijen. Komt als Stationschef 4e klasse naar Buinen. Vertrekt naar Riel.
Eerste haltechef	27-02-1910	30-11-1912	A. Carelse (Albert)	Voorheen telegrafist te Veenwouden, vertrekt naar Rolde.
Eerste haltechef	29-12-1912	31-08-1918	Th.M.J.W. Perenboom (Theodoor Marie Johannes Wilhelmus)	Afkomstig uit Weerdinge. Op 20 juli 1916 25 jaar in dienst bij de Staatsspoorwegen.
Stationschef 3e klasse	16-09-1918	15-12-1924	F.J. van der Mueren (Franciscus Johannes)	Vertrekt naar Wolvega.
Eerste haltechef	16-12-1924	31-05-1926	J. Hoeven (Jan)	Voorheen stationsambtenaar te Zwolle, vertrekt naar Barneveld - Voorthuizen.
Stationschef	01-06-1926	?	R.P. Thomsen (Richard Peter)	Is Assistent van de stationsdienst te Winschoten. Komt volgens diverse kranten naar Buinen. Staat echter niet in zijn dossier.
Eerste haltechef	01-07-1926	30-04-1932	T. Schotanus (Taeke)	Voorheen stationsambtenaar te Maarn. Komt als Eerste haltechef naar Buinen. Vertrekt naar Beilen.
Haltechef	16-05-1932	20-01-1935	F. van Meerloo (Frans)	Voorheen Assistent van de stationsdient te Veenwouden. Eervol ontslagen vanwege invaliditeit.
Haltechef	01-03-1934	15-11-1936	J. Stevens (Johannes)	Voorheen Assistent van de stationsdient te Vriezenveen. Vertrekt als haltechef naar Borculo.
Assistent v.d. stationsdienst	13-12-1914	26-06-1920	H. Groothuis (Hendrik)	Voorheen Arbeider - telegrafist te den Ham - Vroomshoop. Op 14 januari 1917 promotie tot Telegrafist. Op 1 april 1919 promotie tot Assistent van de stationsdienst. Vertrekt naar Veendam.
Assistent v.d. stationsdienst	27-06-1920	04-08-1923	H. Boxma (Hendrik)	Afkomstig uit Hardegarijp. Vertrekt naar Heereveen. Heeft tussen 4 november 1915 en 16 december 1916 ook in Buinen gewerkt als Hulparbeider en Arbeider - rangeerder.
Assistent v.d. stationsdienst	15-05-1932	26-11-1932	J. Seela (Jan)	Afkomstig uit Hoogeveen. Vertrekt naar Bathem.
Arbeider - telegrafist	01-11-1905	09-03-1907	G. Barkhuis (Geert)	Vertrekt naar Groningen.
Arbeider - telegrafist	24-02-1907	27-04-1907	A. Jassies (Arend)	Voorheen Arbeider - rangeerder te Abcoude. Vertrekt naar Hardenberg.
Arbeider - telegrafist	14-07-1907	12-08-1911	H.K. Kalma (Homme Klazes)	Afkomstig uit Hoogeveen. Vertrekt naar Gasselte.
Arbeider - telegrafist	17-05-1914	28-11-1914	L. van Sabben (Leendert)	Afkomstig uit Vriezenveen. Vertrekt naar Zwolle Inspectie.
Arbeider - telegrafist	01-03-1925	16-01-1926	J. Reinders (Johan)	Afkomstig uit Drouwen. Vertrekt naar Gramsbergen.
Arbeider - telegrafist	03-07-1927	10-05-1930	H. Wind (Hendrik)	Voorheen Arbeider - rangeerder te den Ham - Vroomshoop. Op 11 december 1927 promotie tot Arbeider - telegrafist. Vertrekt weer naar den Ham - Vroomshoop.
Arbeider - telegrafist	28-02-1937	24-06-1939	J. Kampen (Jacob)	Afkomstig uit Gieten. Vertrekt naar Mariënberg.
Arbeider - rangeerder	30-11-1910	15-02-1912	J. Oosting (Jans)	Voorheen Waarnemend arbeider te Stadskanaal. Op 1 oktober 1911 promotie tot Arbeider - rangeerder. Verlaat de dienst eervol op eigen verzoek.
Arbeider - rangeerder	14-02-1912	09-08-1913	J. Jonk (Jakob)	Eerste betrekking bij de spoorwegen als Hulparbeider. Op 29 februari 1912 promotie tot Waarnemend arbeider. Op 26 mei 1912 promotie Arbeider - rangeerder. Vertrekt als Rangeerder naar Delfzijl.
Arbeider - rangeerder	03-10-1913	25-09-1915	H. Hekman (Harin)	Voorheen Wegwerker Harkstede - Delfzijl. Vertrekt naar Nieuweschans.
Arbeider - rangeerder	13-12-1916	23-02-1918	G.J. Ekkel (Gerrit Jan)	Eerste betrekking bij de spoorwegen als Hulparbeider. Op 13 mei 1917 promotie tot Waarnemend arbeider. Op 16 september 1917 promotie tot Arbeider - rangeerder. Vertrekt als Arbeider - telegrafist naar Zuidbarge.
Arbeider - rangeerder	15-06-1917	13-09-1919	J. van Loosdrecht (Jelis)	Eerste betrekking bij de spoorwegen als Hulparbeider. Op 21 juli 1918 promotie tot Waarnemend arbeider. Op 29 september 1918 promotie tot Arbeider - rangeerder. Vertrekt naar Amersfoort.
Arbeider - rangeerder	08-04-1918	21-09-1919	J.A. Bredewold (Johannes Albert)	Voorheen Hulparbeider te Zwolle. Op 8 september 1918 promotie tot Waarnemend arbeider. Op 27 oktober 1918 promotie tot Arbeider - rangeerder. Vertrekt als Arbeider - telegrafist naar Wildervank.
Arbeider - telegrafist?	?	?	J. Vreeburg	Rond 1920
Arbeider - telegrafist	28-02-1937	24-06-1939	J. Kampen (Jacob)	Voorheen Arbeider - telegrafist te Gieten, vertrekt naar Mariënberg.
Arbeider	21-06-1926	25-09-1926	A. Stevens (Andries)	Voorheen Wegwerker Mariënberg - Exloo. Vertrekt naar Emmen.
Arbeider - rangeerder	14-07-1913	28-10-1916	J. Volkers (Jan)	Eerste functie bij de spoorwegen als Loopjongen. Op 27 juni 1915 promotie tot Hulparbeider. Op 6 augustus 1915 promotie tot Waarnemend arbeider. Op 27 augustus 1916 promotie tot Arbeider - rangeerder. Vertrekt naar Staphorst.
Loopjongen	05-08-1912	13-07-1913	T.K. van Dijk (Tonnis Klaas)	Eerste functie bij de spoorwegen. Vertrekt naar Groningen.
Leerling klerk	06-10-1919	30-04-1920	J. Wever (Jan)	Eerste functie bij de spoorwegen. Vertrekt naar Stadskanaal.
?	?	1907	Stegeman	-
?	1907	?	Rijkeboer	-
?	Na 1927	?	J.E. Moesker	-
Bewoner station	1950	1953	Den Boer	-

Gegevens plaats

Algemeen

Plaats op de zandgronden van Drenthe. De bewoners leven vooral van de landbouw. De bebouwing in het esdorp Buinen bestaat in 1850 vrijwel uitsluitend uit boerderijen die aan enkele straten zijn geconcentreerd. In vergelijking met andere esdorpen in de gemeente Borger groeit Buinen tot 1940 vrij snel. Dat heeft te maken met de aanleg van de NOLS-spoorlijn en een haven. Naast de stationsstraat kent Buinen ook een Spoorstraat.

De Zuider Hoofdvaart loopt oorspronkelijk iets verder door. Bij de aanleg van de NOLS worden enkele meters van de vaart gedempt om plaats te maken voor het tracé. Het uiteinde van de vaart wordt daarna omgevormd tot spoorweghaven.

In de winter heeft de wind vrijspel op de akkers rond Buinen. De oogst is binnen gehaald, zodat de akkers leeg zijn. Tussen de akkers staan weinig bomen. Zo kan het gebeuren dat er 's winter enorme sneeuwduinen rond Buinen ontstaan. Deze duinen ontstaan op plaatsen waar de sneeuw enigszins wordt tegen gehouden door verhogingen in het landschap. Het talud van de spoorbaan is ook zo'n verhoging. Menigmaal is dan ook een trein blijven steken rond Buinen.

Vlak bij het voormalige station is na de Tweede Wereldoorlog een cartonnagefabriek gevestigd. Na het sluiten van deze fabriek in 1965 vestigt de firma Fasto zich in het complex. Fasto maakt verwarmingsketels. Fasto maakt inmiddels deel uit van het Nefit Fasto concern en is wereldwijd bekent vanwege zijn hoogwaardige HR-ketels.

Bij het aanleggen van de NOLS-spoorlijn wordt ten westen van daarvan een Werkpad (t.b.v. de NOLS) aangelegd, waarvan nu nog ongeveer 400 meter over is. Ten westen daar weer van ligt op particuliere grond, een pad met een lengte van ongeveer 200 meter, om de bewerkers van de aangrenzende Es overpad te verlenen. Dit (Over-)pad (Dat vroeger het Spoorpad heette) begint, evenals het Werkpad, bij het huidige pand op Bronnegerstraat 2.

Het totaal van Werkpad tezamen met het Overpad (Dat tegenwoordig samen Spoorpad wordt genoemd) wordt in 2004 onderwerp van onenigheid. Conform de zogenaamde wegenlegger dient het overpad 4 meter breed te zijn en dienen de bezitters van de grond het pad vrij te houden en overpad te verlenen aan mensen die dat pad willen gebruiken.

In 2005 verklaart de gemeente Borger-Odoorn dat het tegenwoordige Spoorpad deel uitmaakt van een toeristische wandel- en fietsroute. Een aantal omwonenden is het daar niet mee eens en proberen delen van het Werkpad en het Overpad bij hun percelen te trekken en de doorgang daarvan te blokkeren. In 2008 stelt het college van B en W van Borger-Odoorn voor om het Overpad en het daaraan grenzende deel van het Werkpad (D.w.z. wat tegenwoordig het Spoorpad heet) aan de openbaarheid te onttrekken. De gemeenteraad stemt het voorstel unaniem af op maandag 15 december 2008, maar besluit wel om 5.000 Euro's beschikbaar te stellen om het totaal van Werkpad en Overpad op te knappen.

Bestuur

Buinen maakt onderdeel uit van de gemeente Borger. In de onderstaande lijst staan de burgemeesters van de gemeente Borger. Naast Buinen maakt ook Drouwen deel uit van de gemeente Borger. Later fuseert de gemeente Borger met de gemeente Odoorn tot de nieuwe gemeente Borger - Odoorn. Het gemeentehuis staat in de plaats Exloo. Zie voor meer informatie halte Exloo.

Naam:	Van:	Tot:	Opmerking:
J.D. Dibbits	1856	1894	-
S. Reijnders	1894	1901	Vertrekt naar Rolde
A. Olthoff	1902	1912	-
J. Beuving	1912	1925	-
Jan Klazes Doornbos	1925	1946	-
Karel Hendrik Gaarlandt	1940	1940	Waarnemend
H. van der Wiel	1945	1945	Waarnemend
Karel Hendrik Gaarlandt	1946	1946	Waarnemend
Rudolf Theodoor Bijleveld	1946	1959	-
Gerrit Grolleman	1959	1968	-
Gijsbert Johan te Loo	1969	1972	Afkomstig van Gasselte
Gerhard Willem Kolthoff	1972	1985	-
Date Hendrik Keuning	1985	1997	-

Voorzieningen

Stationskoffiehuis "Vogelzang"

De heer Antoon Vogelzang wordt op 13 mei 1881 in Steenwijk geboren, als zoon van een rijksveldwachter. Hij heeft een hart voor het bakkersvak. Op 15-jarige leeftijd kan hij knecht worden bij een bakker in Dalen. Na Dalen volgen bakkerijen in Rolde en Stadskanaal. Op 22-jarige leeftijd kan hij een bakkerij in Buinen overnemen. Tegenover het station laat hij een nieuw huis annex bedrijfspand bouwen. In dat gebouw exploiteert hij een bakkerij, stationskoffiehuis en winkel. De inwoners van Buinen weten het gebouw te vinden en er ontstaat een levendige handel. Daarnaast vent Toon, zoals de mensen hem noemen, dagelijks brood met zijn fiets in de wijde omgeving van Buinen.

In het gebouw is voor de reizigers ook een stalling en een ruime bergplaats voor fietsen aanwezig. Het bedrijf van Vogelzang is de eerste in Buinen dat een telefoon krijgt en is te bereiken onder het nummer 1. In september 1936 wordt het gebouw van A. Volgelzang verkocht. In het pand is een stationskoffiehuis met vergunning gevestigd en een bakkerij. Het perceel heeft een grootte van 12,20 are.

Het zware leven van vroeg opstaan en de hele dag hard werken houdt hij vol tot aan zijn 72e levensjaar. Een longonsteking dwingt hem rustiger aan te doen en te stoppen met zijn eigen bakkerij. Het brood rond brengen kan hij echter niet laten. Treinen rijden er al lang niet meer in Buinen, maar broodventen doet hij ook daarna nog voor een andere bakker uit Buinen. Het gebouw is anno 2003, zij het in vervallen staat, nog steeds aanwezig.

Voormalige stationskoffiehuis in Buinen. Foto W. Mensinga, 2007.

Advertentie van de stationskoffiehuis A. Vogelzang in Buinen. Advertentie gepubliceerd in het Nieuwsblad van het Noorden van 20 september 1908.

Hotel "Spoorzicht"

Hotel "Spoorzicht", c.q. café "Meursing". Dit etablissement is rond 1938 in ieder geval nog aanwezig.