Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), voorheen BPM in Schoonebeek

Gewijzigd: j:27-07-2023

Inhoud:

Links:

Geschiedenis: Station:

Gegevens

Positie: Aan het einde van de stamlijn vanuit Nieuw-Amsterdam
Afkorting: Bpm
Geopend: 20 december 1946
Gesloten: september 1996 (olievervoer), 28 mei 2000 (overige)
Top

Geschiedenis

Het emplacement is opgedeeld in twee delen. Het eerste deel zijn de aankomst- en vertreksporen voor de treinen (zie ook Schoonebeek). Tevens is het mogelijk om hier eenvoudige rangeerbewegingen te maken. Het tweede deel is het terrein van de NAM. Hier bevinden zich de sporen naar de vulinstallaties. Tevens zijn er nog enkele opstelsporen voor goederenwagons die niet direct nodig zijn. In de eerste jaren worden de goederenwagens rechtstreeks vanuit vrachtauto's gevuld. Om de olie vanuit de vrachtauto in de goederenwagon te krijgen wordt een mobiele pomp gebruikt. Deze mobiele pomp staat op een stukje smalspoor evenwijdig aan het spoor. Als een goederenwagen vol is, wordt de mobiele pomp naar de volgende goederenwagen verreden. Er zijn meerdere mobiele pompen aanwezig om het vullen van de goederenwagens te versnellen.

Later is er een opslagdepot gebouwd. Dit depot is met buizen verbonden met een vulinstallatie tussen twee sporen. De goederenwagons die op deze sporen staan kunnen rechtstreeks worden aangesloten op de vulinstallaties. Aan de zuidkant ligt nog een 3e spoor. Hierop kunnen enkele extra goederenwagons geplaatst worden. Geregeld staat hier ook een leswagen. Deze goederenwagon leert nieuw personeel alle kneepjes van het vak die nodig zijn om de goederenwagons netjes en op de juiste wijze te vullen.

[nam_schoonebeek_006]
Vulinrichting en het oliedepot van de NAM te Schoonebeek.
Ansichtkaart, uitgegeven door Fa. H. van Wieren te Nieuw-Amsterdam. Kaart is afgestempeld in 1951.

[nam_schoonebeek_001]
Vulinrichting van de NAM te Schoonebeek. Links het 3e spoor met een extra ketelwagen.
Foto R. van Wissen, 4 januari 1986.
In de jaren 90 van de 20e eeuw neemt het vervoer steeds verder af en ligt soms zelfs stil. De dikke olie die in de Schoonebeekse grond zit, is economische niet meer interessant voor de olieconcerns. Via allerlei methodes wordt geprobeerd de olie toch op een financieel interessante manier uit de grond te krijgen. Nadat de Nederlandse verwerkende industrie afhakt is er in 1996 nog een opleving vanuit Duitsland. NS-Cargo staat het de Bentheimer Eisenbahn zelfs toe om de oliewagens zelf in Schoonebeek te gaan halen. Het blijft echter bij een tijdelijke opleving en gaat ook dit transport ter zielen.

Vanaf de olielaadplaats loopt een lijntje naar de werkplaats van de NAM dit verkeert anno 1986 echter al een in een slechte staat van onderhoud.

Na de sluiting van de oliewinning heeft de NAM het laadstation geheel ontmanteld. In het landschap is er nauwelijks nog iets van terug te vinden. In 2001 is ook het spoor bij het laadstation verwijderd. Het wissel in de stamlijn en enkele tientallen meter rails richting het voormalige laadstation zijn blijven liggen en lopen dood tegen een stootblok. Het vrijgekomen materiaal is ter beschikking gesteld aan de STAR in Stadskanaal. Deze heeft met het materiaal een omloopspoor bij station Wildervank gerealiseerd. Het zelden gebruikte spoor naar de werkplaats is echter blijven liggen en inmiddels geheel overwoekerd.

De NAM onderzoekt in het begin van de 21e eeuw of het met nieuwe technieken mogelijk is om de restanten olie alsnog uit de grond te halen. In de nieuwe plannen die tussen 2005 en 2010 gerealiseerd moeten worden, speelt de trein echter geen rol meer. De olie zal via een pijplijn naar een raffinaderij in Bentheim worden getransporteerd. Inmiddels is de bouw van de nieuwe installatie gestart en moet er in 2011 weer olie uit de grond komen.

[nam_schoonebeek_002]
Spoor naar de werkplaats van de NAM in Schoonebeek.
Foto R. van Wissen, 5 mei 1986.

[nam_schoonebeek_005]
Einde van het spoor op het terrein van de werkplaats.
Foto R. van Wissen, 28 mei 2005.
Top

Materiaal

Voor het vervoer van de olie koopt BPM 23 tankwagens. Het zijn zogenaamde Einheits Leicht Kesselwagen (ELK/EKW) van het type Deutz-Westwaggon. Om de vloot verder uit te breiden neemt men ook 30 Amerikaanse over. In 1948 en 1949 worden in België 55 stuks nieuwe tankwagens gekocht. Voor en in 1969 zijn alle eigen goederenwagens aan het eind van hun levensduur gekomen en afgevoerd naar de sloperij. Ter vervanging huurt de NAM, sinds de afvoer van de eigen goederenwagens, exemplaren bij VTG. Met het afnemen van de oliewinning gaan er steeds meer goederenwagens terug naar de verhuurder. Na de laatste rit in 1996 gaan de laatste exemplaren retour eigenaar.

[gdw_007]
Tankwagen gehuurd van VTG is uit de olietrein gerangeerd en staat te wachten op wat komen gaat op het emplacement van Nieuw-Amsterdam.
Foto R. van Wissen, circa 1985.

-
Top

Emplacement

NAM Schoonebeek
Vanuit het emplacement Schoonebeek steekt de spoorlijn de weg over. Aan de andere kant van de weg splits het spoor. Het linker spoor loopt om de losinstallatie heen naar het magazijn van de NAM. Het andere spoor splitst in 3 sporen die uitmonden bij de vulinstallaties. De vulinstallatie bevindt zich tussen de sporen 1 en 2. Het 3e spoor heeft geen vulinstallatie en is bedoeld voor het opstellen van extra oliewagens.
Top