Bedrijvenpark Noord West Twente in Aadorp (Almelo)

Gewijzigd: j:05-10-2023

Inhoud:	Links:
Gegevens Algemene geschiedenis Korrelmij / Nijhoff Ministerie van defensie, voorheen US Army Van Merksteijn Emplacement	Stations: Aadorp Almelo

Gegevens

Positie:	km 15,426 aan de spoorlijn Mariënberg - Almelo rechterzijde ter hoogte van de plaats Aadorp, in te rijden vanuit Almelo.
Geopend:	1982
Gesloten:	n.v.t.

Algemene geschiedenis

Het bedrijventerrein is eind jaren 70 begin jaren 80 aan de noordzijde van Almelo en westelijk van het plaatsje Aadorp opgericht. 90% van het terrein ligt op het grondgebied van de gemeente Vriezenveen. In 1981 / 1982 begint de NS met de aanleg van de stamlijn op het industrieterrein. Op 17 november 1982 wordt een stamlijnovereenkomst getekend op grond van de algemene voorwaarden voor stamlijnen uit 1966 tussen de NS en de Gemeentekring Almelo. De Gemeentekring Almelo is een samenwerking tussen de gemeenten Wierden, Vriezenveen en Almelo. De Gemeentekring Almelo is tevens de officiele beheerder van het terrein. De stamlijn, aangelegd met bestek TV593-1981, bestaat uit 2.460 meter spoor waarvan 69 meter dubbelspoor, 3 wissels en 1 stootblok, plus de aanleg van 5 enkelsporige en 2 dubbelsporige wegkruisingen. Het spoor bestaat uit rail type NP46 op houten dwarsliggers. De belangrijkste reden van de aanleg van de spoorlijn is de ontsluiting van het NAVO-depot welke in 1982 zal openen. Tevens is een spoor ontworpen langs de geplande insteekhaven vanaf het Twentekanaal. Dit spoor doet tevens dienst als uithaalspoor voor de aansluiting van de NAVO. Andere bedrijven kunnen een aansluiting krijgen op de stamlijn. In 1984 wordt het spoor langs de haven verlengd in de richting van de firma Korrelmij / gebr. Nijhoff. Deze uitbreiding vindt plaats op basis van bestek TV656-1984. De kosten voor deze uitbreiding bedragen NLG 271.956,00.

Locomotief 6425 met platte goederenwagens geladen met vuil grind voor de firma Nijhoff rangeert op het emplacement van Bedrijvenpark Noord West Twente. Foto R. van Wissen, 12 mei 2003.

-

Op 20 december 1983 tekent de Gemeentekring Almelo een contract met de firma Transportvoorlichting B.V. (later Logitech) te Utrecht voor het uitvoeren van het onderhoud aan de stamlijn. Vanwege het zware transport naar met name Van Merkesteijn en Nijhoff en het slingerende tracé wordt er regelmatig schade aan het spoor geconstateerd. Op 1 januari 1988 gaat het onderhoud van de stamlijn over naar de NS later NS-Railinfrabeheer. Op haar beurt gaat NS-Railinfrabeheer weer over in ProRail.

Op het terrein bevinden zich diverse bedrijven. Slechts weinig bedrijven gebruiken de spooraansluiting. In het midden van het terrein is een klein emplacement met oorspronkelijk 2 later 3 sporen waar gerangeerd kan worden. Op het bedrijventerrein hebben de onderstaande bedrijven een spooraansluiting. Om het bedrijventerrein ook voor de werknemers aantrekkelijk te maken pleit de gemeente Vriezenveen in maart 1995 voor de bouw van een NS station Bedrijvenpark Twente. De NS ziet hier het nut niet van in, gezien de te verwachte geringe belangstelling.

Korrelmij / Nijhoff

Achter de firma Van Merksteijn heeft de firma Korrelmij / Nijhoff een grindbedrijf. Hier worden goederenwagens met vervuild ballast aangevoerd. Dit ballast komt vrij bij onderhoudswerkzaamheden aan het spoor in geheel Nederland. Op open platte goederenwagens wordt het naar Nijhoff gebracht. De goederenwagens worden met een hoge kraan gelost. Nijhoff wast het grind schoon en sorteert het op maat. De afvoer naar aannemers in de bouw en de betonindustrie vindt uitsluitend plaats per vrachtauto. Het spoor naar Nijhoff is in 1984 aangelegd als een verlenging van het losspoor van Van Merksteijn. Anno 2003 is er geregeld vervoer. De firma Nijhoff is alleen te bereiken als er bij Van Merksteijn geen goederenwagens staan.

De aansluiting is vanaf 2010 niet meer gebruikt.

Terrein van de firma Nijhoff met het naar rechts buigende spoor. Foto R. van Wissen, 30 september 2006.

-

Ministerie van defensie, voorheen US Army

Op het terrein heeft de US Army een vestiging genaamd Combat Equipment Battalion Vriezenveen. Voor het laden en lossen van gevechtsvoertuigen heeft de US Army een kort spoor van circa 150 meter op het terrein met een verhoogde kop- en zijlading. De aansluiting wordt slechts zelden gebruikt. Om er te komen moet de trein eerst voor de firma Van Merksteijn langs steken. Staan hier veel goederenwagens dan is de US Army niet bereikbaar. Vanaf de jaren 90 van de 20e eeuw begint de US Army met het reduceren van het aantal depots in Europa. Het depot op het Bedrijvenpark Noord-West Twente ontspringt lange tijd de dans maar eind 2003 ontruimt de US Army ook dit depot en worden de gevechtsvoertuigen per trein naar o.a. Haanrade en Luxemburg afgevoerd. De laatste trein vertrekt op 4 december 2003 naar Haanrade. Officieel hebben de Amerikanen het complex in maart 2004 verlaten.

Spooraansluiting van de US Army. Rechts naast het stootjuk in de verte bevindt zich de verhoogde kop- en zijlading. Foto R. van Wissen, 12 mei 2003.

De kop- en zijlading van de spooraansluiting van het depot van defensie. Foto collectie Audiovisuele Dienst Defensie, object 2154_D140123EK1335, 23 januari 2014.

De Nederlandse defensie neemt de basis na het vertrek van de Amerikanen over. Defensie gebruikt het complex voor het stallen van overtollig materieel. Defensie probeert voor zoveel mogelijk materieel kopers te vinden. In september en oktober 2009 vertrekken er meerdere treinen met verkocht materieel. In september vertrekken de treinen naar de Sloehaven voor verscheping naar Uruguay. In oktober gaan de treinen naar de Eemshaven. Vandaar vertrekt de boot naar Estland. Het is de bedoeling dat Defensie het complex op den duur gaat sluiten, maar de sluitingsdatum is meerdere malen verschoven.

Na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne in 2022 wordt het depot gebruikt voor het gereedmaken van legermateriaal dat Nederland schenkt aan Oekraïne. In 2023 wordt er legermateriaal vanuit het depot per trein naar Oekraïne gestuurd.

Van Merksteijn

Van Merksteijn is een familiebedrijf dat in 1940 door Bertus van Merksteijn in Enschede is opgericht. Bertus begint met de productie van landbouwmachines. Het bedrijf verhuist naar Raalte omdat in de omgeving van Hengelo en Enschede vanwege de aanwezigheid van o.a. Stork te weinig arbeidskrachten zijn te vinden. De zonen Peter en Koos van Merksteijn nemen in de loop der tijd de taken van vader Bertus over. In 1989 overlijdt Bertus.

In december 1986 maakt de firma Van Merksteijn Staalbouw b.v. bekend een fabriek te beginnen op het Bedrijvenpark Noord-West Twente. De fabriek moet 100 banen opleveren. De firma Van Merksteijn levert betonijzer in diverse vormen. Rollen staaldraad vormen de basis voor het betonijzer. Deze rollen worden vanuit het buitenland aangevoerd. Met een productie van 600.000 ton per jaar is het de grootste staalmattenvlechter van Nederland. In latere jaren breidt het bedrijf flink uit. Er komen vestigingen in o.a. Duitsland, België, Frankrijk en Zwitserland. In 2017 werken er in Almelo 600 mensen die samen 1,1 miljoen ton staaldraad verwerken. Dit levert een omzet op van circa 350 miljoen Euro. Het legt de familie geen windeieren. Peter van Merksteijn die het bedrijf in de 21e eeuw leidt staat in de Quote 500 als een van de rijkste Nederlanders. Naast de passie voor metaal beweegt Peter van Merksteijn zich, samen met zijn zoon Peter jr, graag in de racewereld.

Oorspronkelijk worden de rollen staaldraad per vrachtauto, sinds april 1995 per trein en inmiddels gedeeltelijk per binnenvaartschip aangevoerd. Op het hoogte punt van het spoorvervoer worden per dag 25 stuks vierassige rongenwagens met staaldraad aangevoerd. Het spoor loopt voor de deur van Van Merksteijn langs. Dit spoor loopt door naar de firma Nijhoff. Langs dit spoor ligt tevens de spoorweghaven van het industrieterrein. In het spoor zijn restanten te zien van wissels die hier schijnbaar ooit hebben gelegen.

Op het spoor voor de deur van Van Merksteijn worden per keer 7 tot 9 goederenwagens geplaatst. Dit betekent dat regelmatig gerangeerd moet worden om alle 25 goederenwagens binnen 1 dag te kunnen lossen. Het lossen gebeurt met vorkheftrucks, die makkelijk op terrein rond het losspoor kunnen manoeuvreren. Er zijn plannen geweest om de spooraccommodatie te vergroten zodat het lossen vereenvoudigd kan worden. Sinds het transport (gedeeltelijk) is overgegaan op de binnenvaart is de spooraccommodatie verkleind. De afvoer van het betonijzer gebeurt hoofdzakelijk per vrachtauto. Een enkele keer worden grote bestellingen per trein afgevoerd. In 2007, 2008 en 2009 zijn incidentele afvoeren van vlechtmatten per trein waargenomen. O.a. transporten naar Zweden zijn waargenomen. Door het wegvallen van de bediening Almelo door Railion is het transporteren van enkele goederenwagens financieel niet meer interessant. Alleen als een complete trein samengesteld kan worden, is het voor een railvervoerder interessant om op te komen draven.

Tot de zomer van 2007 is het terrein van Van Merksteijn makkelijk toegankelijk. Bij een verdere uitbreiding van de bedrijfsactiviteiten wordt het gehele terrein voorzien van een hekwerk waardoor het losspoor en de haven niet meer op vrij toegankelijk terrein liggen.

Anno 2009 wordt Merksteijn 3 keer per week bevoorraad per trein. Op maandag, woensdag en vrijdag is er aanvoer. Bij geringe behoefte valt de maandag als eerste af. Er zijn perioden dat de staaldraadrollen per schip naar Almelo worden gebracht. Het spoorvervoer komt na een dergelijke periode altijd weer opgang. Waarschijnlijk heeft dit o.a. te maken met de herkomst van het staaldraad.

Spoor langs de firma Van Merksteijn. Op het terrein liggen 2 wissels zonder aansluitend spoor. Foto R. van Wissen, 12 mei 2003.

Een aantal rongenwagens met vlechtmatten staan klaar op het spoor langs de firma Van Merksteijn. Foto R. van Wissen, 30 juni 2007.

Eind 2017 maakt Merksteijn bekent een 2e fabriek te beginnen in de Eemshaven. De fabriek gaat eigen staaldraad maken o.a. op basis van schrootstaal. Wat dat gaat beteken voor de vestiging Almelo en het spoorvervoer is nog onbekend. Mogelijk zal er een scheepvaartverbinding tussen beide vestigingen worden gestart. Het is de bedoeling dat de fabriek in de Eemshaven in 2020 operationeel is en 275 mensen werk gaat bieden. Vanwege de stikstofcrisis komt de bouwvergunning echter niet los. Begin 2023 meldt de familie Van Merksteijn dat de nieuwe fabriek in 2025 operationeel moet zijn.

Begin 2018 stopt de aanvoer van staaldraadrollen per trein. Vanaf september 2018 wordt het staaldraad aangevoerd vanuit de haven van Amsterdam. Bij de VCK Scandia Terminal heeft een schip een flinke voorraad staaldraad uit Turkije gebracht. Deze voorraad wordt in 2 maanden tijd per trein naar Almelo gereden. De Belgische vervoerder Lineas voert het transport uit, maar heeft in Nederland onvoldoende capaciteit beschikbaar en besteedt de opdracht uit aan IRP (Independent Rail Partner). De trein rijdt op werkdagen, maar er valt wel eens een dag tussen uit. Eind oktober 2018 is de voorraad in Amsterdam op.

In 2022 komt er staaldraad per schip aan in de Eemshaven. Op 1 oktober 2022 rijdt DB Cargo de eerste beladen trein van de Eemshaven naar Almelo. Het vervoer vindt plaats in goederenwagens type Eos. Helaas is het treinvervoer geen blijvertje. Na enkele transporten valt het spoorvervoer stil.

Emplacement

Bedrijvenpark NW Twente 01 Bedrijvenpark NW Twente 02

Na de aftakking van de spoorlijn Mariënberg - Almelo maakt het goederenspoor een ruime boog van 180 graden over het industrieterrein, waarbij het spoor tussen diverse bedrijven door loopt en enkele overwegen passeert. De eerste overweg die gepasseerd wordt, is beveiligd met knipperlicht. De overige overwegen zijn niet beveiligd. Het spoor komt uit op een klein emplacement dat in een lichte boog naar rechts ligt. Er liggen hier 2 sporen waar de locomotief kan omlopen en eventueel goederenwagens kan laten staan. In 1999 wordt in opdracht van NS-Railinfrabeheer een 3e spoor bijgebouwd. Vanuit het emplacement loopt het spoor in een boog naar links richting de haven. Het havenspoor wordt in 1984 verlengd richting de firma Nijhoff. Als de trein het emplacement uitrijdt naar de spoorlijn Mariënberg - Almelo passeert de trein vlak voor de boog een zogenaamd ALI sein. Als het witte licht brandt mag de trein de met lichten beveiligde overweg berijden.

Locomotief 6411 van de DB rangeert met lege goederenwagens van de firma Merksteijn op het achterste spoor van emplacement van het industrieterrein. Op de voorgrond het wissel dat de beide voorste sporen verbindt. Foto R. van Wissen, 15 augustus 2014.

ALI-Sein 2005 met witte lamp en de gele stip op de achtergrondplaat. Foto R. van Wissen, 15 augustus 2014.